Koślawość kolan to sytuacja w której staw kolanowy ustawia/zapada się do środka- do wewnętrznej strony. Jeżeli koślawość dotyczy obu nóg będą one układały się w charakterystyczny X.

Co się dzieje gdy kolano jest koślawe ?

W prawidłowych warunkach kość udowa ślizga się względem kości podudzia (piszczelowa i strzałkowa) zachowując odpowiednie ułożenie. Jakość tego ślizgu jest dobra, kolano jest stabilizowane:

od bocznej strony przez:

✔️więzadła poboczne kolana,
✔️ścięgna mięśni przebiegających tym rejonem np. napinacza powięzi szerokiej,
✔️łąkotkę boczną, która jak klin wetknięta jest w kolano,
✔️okalne mięśnie stabilizujące,
od strony wewnętrznej natomiast stabilizację zapewniają:
✔️więzadła poboczne przyśrodkowe,
✔️ścięgna mięśni przebiegających tym rejonem np. przywodziciele,
✔️łąkotka przyśrodkowa, która jak klin wetknięta jest w kolano,
✔️lokalne mięśnie stabilizujące.

Odpowiednie ustawienie kości względem siebie jest kluczowe do pracy wyżej wymienionych struktur. Jeżeli natomiast kolano ucieka do środka (koślawość) zaburza to ułożenie łąkotki przyśrodkowej, która nie ślizga się prawidłowo, napięcie torebki stawowej i więzadeł po stronie przyśrodkowej, negatywnie wpływa na pracę mięsni przebiegających w tej okolicy.

Szpara stawowa kolana się poszerza a sam staw traci swoją stabilność i jest bardziej podatny na kontuzję polegającą na „ucieknięciu kolana do środka”, grozi to zerwaniem więzadeł przyśrodkowych czy choćby uszkodzeniu łąkotki.

Należy dodać, że jeśli szpara stawowa po stronie wewnętrznej zostaje poszerzona, to po stronie bocznej- prawdopodobnie dojdzie do zmniejszenia szpary stawowej, a co za tym idzie do większej kompresji na łąkotkę boczną- taka sytuacja zwiększa ryzyko urazu pęknięcia łąkotki bocznej !

Dlaczego kolano jest koślawe?

To podstawowe pytanie jakie należy sobie zadać przed przystąpieniem do rehabilitacji.

Przyczyn może być wiele- nieprawidłowe ustawienie kości względem siebie, poluzowanie aparatu więzadłowego w kolanie, nieprawidłowe ustawienie miednicy, czy choćby wadliwe ustawienie stawu skokowego.

Z różnych przyczyn kość udowa może się skręcić względem kości podudzia osłabiając wewnętrzną część stawu.

📌Co z tym zrobić❓

Aby zabrać się za leczenie tego typu przypadłości należy w pierwszej kolejności znaleźć przyczynę tego stanu rzeczy. Żeby to zrobić możemy wykonać:
✔️testy więzadeł kolana- aby sprawdzić czy jest dobrze stabilizowane,
✔️testy mięśniowe- aby zbadać czy napięcie mięśni jest prawidłowe,
✔️testy łąkotek- aby sprawdzić czy pracują prawidłowo i są dobrze ustabilizowane,
✔️należy zbadać ustawienie i zakresy ruchu stopy- jej nieprawidłowe ułożenie może powodować rotację podudzia względem kości udowej,
✔️należy zbadać ustawienie miednicy i zakresy ruchu stawu biodrowego- nieprawidłowości w tym rejonie mogą powodować skręcenie kości udowej względem kości podudzia.

Po pierwsze dokładne badanie.

Jeśli już zauważymy, że coś jest nie tak, że kolano naszego dziecka ucieka, ustawia się nieprawidłowo, lub dziecko narzeka na ból postanawiamy wybrać się do specjalisty- tylko do jakiego ? Większość rodziców udaje się do lekarza pierwszego kontaktu, choć ten rzadko kiedy bywa biegły w ortopedii czy rehabilitacji. Dlatego też wystawia skierowanie do lekarza ortopedy, który to ma ocenić i zdiagnozować problem.

Tutaj zazwyczaj pojawia się pierwsze zaskoczenie, bo do lekarza specjalisty zazwyczaj czeka się w kolejce i to dosyć sporo. Na takiej wizycie lekarz powinien określić problem, oraz jego źródło- gdyż to jest kluczowe w procesie rehabilitacji. Powinien sprawdzić postawę dziecka, zbadać zakresy ruchu (nie tylko kolan, ale także wszystkich stawów kończyny dolnej i miednicy).

Należy sprawdzić także stabilność poszczególnych stawów oraz funkcjonowanie więzadeł. Gdy już odbędziemy taką wizytę, lekarz przebada dziecko i znajdzie problem jakim są koślawe kolana prawdopodobnie wystawi skierowanie na rehabilitację. W takim skierowaniu będzie napisane rozpoznanie: „Kolana koślawe” oraz jakie zabiegi wykonać, najczęściej będzie to: gimnastyka korekcyjna i ewentualnie masaż, plus fizykoterapia. Tutaj pojawia się pierwszy zgrzyt, bo skoro lekarz bada dziecko, zna przyczynę problemu a dla rehabilitanta wystawia jedynie skierowanie na ćwiczenia korekcyjne

- to skąd ten rehabilitant ma wiedzieć jakie to ćwiczenia ?

Przecież rodzaj wykonywanej gimnastyki będzie zależał od tego jakie jest źródło problemu, czy zachodzi przykurcz w biodrze ? A może mięśnie stabilizujące kolano mają zbyt niskie napięcie i kolano jest niestabilne – wtedy ćwiczenie będą wyglądały zupełnie inaczej. Zachodzi więc pytanie- czy rehabilitant nie powinien sam przebadać i zdiagnozować dziecka ? A jeśli tak, to po co w tym łańcuchu wstawiać lekarza rodzinnego i ortopedę ?

Podczas ćwiczeń.

Gdy dziecko jest już na rehabilitacji powinniśmy się upewni, że wykonuje odpowiednie ćwiczenia ! Często bowiem zdarza się tak, że przez natłok pracy i pacjentów wykonuje się taką gimnastykę w grupach. Co więcej, są to grupy mieszane z dziećmi które mają różne schorzenia. Należy więc postawić pytanie- czy dziecko które ma koślawe kolana, ma wykonywać te same ćwiczenia co dziecko z odstającą łopatką ? Oczywiście, że nie.

Takie przypadki powinny być prowadzone oddzielnie, mieć indywidualnie dobrane ćwiczenia i wykonywać je pod okiem fizjoterapeuty. Biorąc pod uwagę, że koślawe kolano może mieć różne przyczyny z pewnością można stwierdzić, że dwie osoby mające koślawe kolana mogą wykonywać inny rodzaj ćwiczeń ponieważ przyczyna ich problemu jest inna !

Co mam zrobić jeśli moje dziecko ma koślawe kolana ?

Z powyższego tekstu można wyciągnąć jeden wniosek. Możesz włóczyć się po lekarzach w celu znalezienia odpowiedniej diagnozy i zlecenia rehabilitacji. Albo, możesz też udać się do fizjoterapeuty, który przebada, zdiagnozuje i wykona rehabilitację Twojego dziecka.

Do gabinetu codziennie przychodzą pacjenci skarżący się na bóle stawów, niektórzy, szczególnie Ci którzy przeszli już bezskutecznie leczenie czasem obawiają się czy to może nie jest reumatyzm.

Reumatyzm- czyli reumatoidalne zapalenie stawów to najczęściej występująca choroba przewlekła stawów, dotykająca w większości kobiety. Jest to choroba tkanki łącznej którą charakteryzuje:

- przewlekły typ,

-symetrycznie rozłożone zapalenie małych stawów (palce, nadgarski, stopy),

-rzadko obejmuje stawy duże (kolana, biodra, łokcie),

-powikłania w innych układach, na przykład w układzie sercowo- naczyniowym.

Pierwszym symptomem który powinien Cię zaniepokoić są bóle małych stawów palców (między palcami na ręką), oraz sztywność poranna- czyli dziwne uczucie zaraz po przebudzeniu polegająca nie ograniczeniu oraz ciężkości wykonania ruchów, trwa to minimum jedną godzinę. Inne objawy to: obrzęk stawów, tkliwość stawu przy dotyku, ograniczenie ruchomości, oraz postępująca deformacja stawów.

W latach 1988 określonych zostało 7 kryteriów charakteryzujących RZS. Aby zdiagnozować chorobę musimy spełniać przynajmniej 4 z nich. Są to:

Sztywność poranne trwająca minimum 6 tygodni.

Zapalenie i obrzęk co najmniej trzech stawów,

Zapalenie stawów ręki.

Symetryczne zapalenie stawów.

Guzki reumatoidalne.

Obecność czynnika reumatoidalnego.

Zmiany radiologiczne (w prześwietleniu stawu).

Więc jeżeli zostałeś zdiagnozowany przed 2010 r. to prawdopodobnie w ten sposób.

W roku 2010 kwalifikacja uległa modyfikacji i obecnie ocenia się:

Kryteria kliniczne, oceniamy zapalenie stawów, czy są to stawy małe i czy zapalenie występuje symetrycznie.

Kryteria serologiczne, czynnik reumatoidalny (RF) i autoprzeciwciała przeciw cytrulinowanym białkom (ACPA).

Wykładniki stanu zapalnego, CRP i OB.

Czas trwania objawów.

Reumatyzm a dieta.

Jako przyczynę rozwoju chorób reumatycznych podaje się wiele czynników, z pewnością jednak stwierdzono, że ogólnoustrojowy stan zapalny organizmu przyczynia się do rozwoju choroby i zwiększa natężenie problemów. Można więc wnioskować, że odpowiednio dobrana dieta może zmniejszać objawy choroby reumatycznej.

Takie strategie żywnościowe jak dieta elementarna, dieta śródziemnomorska, oraz dieta eliminacyjna mogą powodować zmniejszenie symptomów chorobowych. Działanie takie opiera się głównie przez zmniejszenie procesu zapalnego organizmu, usprawnienie procesów immunologicznych, zmniejszenie podrażnienia błony stawowej oraz zmniejszenie stężenia czynnika reumatoidalnego (RA).

Więcej tutaj

Poprawę zdrowia po zastosowaniu diety uzyskujemy przez:

Wyeliminowanie pokarmów powodujących nietolerancje pokarmowe.Wyeliminowanie pokarmów prozapalnych. Wzbogacenie flory bakteryjnej jelit przez probiotyki i prebiotyki.

Uzupełnienie niedoborów witamin i minerałów.

Zwiększenie podaży odpowiednich kwasów tłuszczowych.

Jeżeli więc cierpisz na bóle reumatyczne, koniecznie udaj się do dietetyka, który pomoże Ci wybrać i dostosować odpowiednią dietę i suplementację. Obserwuj swoje objawy oraz wykonuj regularne badania krwi aby określić czy dany system żywieniowy powoduje u Ciebie remisję choroby.

Ból kolana potrafi przysporzyć prawdziwych kłopotów, jest to na tyle newralgiczne miejsce, że problem w tym stawie może promieniować zarówno w dół do łydki, jak i w górę imitując problemy z biodrem. Czym jest spowodowany ból w stawie kolanowym, oraz jak to leczyć, przeczytasz w poniższym artykule.

Budowa stawu kolanowego.

Staw kolanowy zbudowany jest z połączenia kości udowej oraz dwóch kości podudzia. Między nimi wetknięte są dwie łąkotki (przyśrodkowa i boczna) które mają za zadanie wspomagać ruch i poprawiać stabilność stawu. Całość otoczona jest torebką stawową i wzmocniona wieloma więzadłami. Od przodu w skład stawu wchodzi także niewielka kość- rzepka. Znajomość tych poszczególnych elementów jest kluczowa do rozpoznania i leczenia naszego problemu.

Ból kolana od przedniej strony.

Z przedniej strony kolana znajduje się rzepka- niewielka kość, która wbudowana jest w staw, dlatego pacjenci skarżący się na ból w przednim przedziale kolana używają stwierdzenia:

„coś mnie boli pod rzepką” lub „coś mnie boli tam w środku”. Najczęściej pojawiające się problemy w tym miejscu to:

-chondromalacja rzepki, czyli po prostu „wytarcie/zużycie się” stawu rzepkowo-udowego,

-urazy więzadła krzyżowego przedniego ACL,

-kolano skoczka- czyli problem z przyczepem więzadła właściwego rzepki,

-u dzieci w okresie dojrzewania choroba Oschgood Schlatter.

Ból kolana z bocznej strony.

W tym miejscu najczęściej spotykam takie problemy jak:

-boczne przyparcie rzepki,

-urazy łąkotki bocznej oraz jej więzadeł,

-nadmierne napięcie pasma biodrowo-piszczelowego oraz nieprawidłowości po bocznej stronie miednicy,

-problem z więzadłami pobocznymi kolana,

-problem w stawie piszczelowo-strzałkowym bliższym (podwichnięcie, naciągnięcie więzadeł itp.)

Przyśrodkowa strona kolana.

Podobnie jak z boku kolana znajdziemy tutaj często:

-urazy łąkotek i ich mocowania,

-patologię więzadeł pobocznych kolana,

-czasem problemem są także nadmiernie napięte mięśnie przywodziciele przyczepiające się w okolicy wewnętrznej kolana.

Tylna część kolana.

Dół podkolanowy często prezentuje problem z:

-naciągnięciem mięśni kulszowo-goleniowych,

-dysfunkcją więzadeł podkolanowych,

-cystą Bakera.

W procesie diagnostycznym należy wykluczyć także takie problemy jak:

-zwyrodnienia stawu kolanowego,

-złamania,

-choroby biodra,

-dysbalans mięśniowy.

Proces diagnostyczny, czyli po prostu szukanie przyczyny bólu może być wspierany badaniem obrazowym jak prześwietlenie (RTG), czy usg, jednakże podstawową czynnością jest wywiad i badanie pacjenta.

Leczenie.

Leczenie zależeć będzie oczywiście od przyczyny patologii, inaczej bowiem leczy się naciągnięte mięśnie a inaczej zapalenie kaletki. Do podstawowych metod fizjoterapii wykorzystywanych w leczeniu kolana zaliczamy:

-różne formy masażu,

- terapię powięziową,

-suche igłowanie mięśni i więzadeł,

- ćwiczenia,

-fizykoterapię (jako uzupełnienie).

Łąkotka to niewielka struktura zbudowana z tkanki chrzęstnej. Ma kształt półksiężyca i znajduje się w kolanie pomiędzy kością udową a piszczelową.

W każdym kolanie znajdują się dwie łąkotki:

przyśrodkowa – znajdująca się po wewnętrznej stronie kolana, oraz boczna- znajdująca się po bocznej stronie. Łąkotki przesuwają się podczas ruchów kolana zarówno zgięcia i wyprostu, jak i podczas rotacji. To często kombinacja tych ruchów połączona z obciążeniem nogi powoduje uraz.

Łąkotki pełnią w kolanie bardzo ważne funkcje:

-absorbują przeciążenia generowane podczas ruchu,

-poprawiają stabilność kolana,

-poprawiają grę stawową kolana usprawniając ruchy kolana.

Rodzaj urazu.

Pęknięcie łąkotki- może wystąpić w wyniku zbyt dużego obciążenia, a także z powodu sumujących się przeciążeń na przykład podczas biegania, czy skakania. Tego typu uraz leczy się:

-Zachowawczo- bez operacji.

-Operacja obejmująca szycie łąkotki. Rehabilitacja w tym przypadku jest bardziej wymagająca, kolano musi być odciążone i w początkowej fazie ogranicza się pewne ruchy. Metoda ta jednak w większym stopniu zapewnia stabilność kolana i chroni przed wystąpieniem późniejszych problemów.

-Operacja obejmująca usunięcie fragmentu łąkotki. W tym wypadku pacjent nieco łagodniej przechodzi okres rehabilitacji co jest niewątpliwie plusem. Minusem jednak jest to, że usunięcie fragmentu łąkotki zmniejsza stabilność kolana i jak pokazują badania osoba taka w większym stopniu narażona jest w późniejszym okresie na wystąpienie zmian zwyrodnieniowych kolana.

-Implant łąkotkowy.

To którą opcję wybrać musimy uzgodnić z lekarzem i zależy to między innymi od:

-ustawienia pękniętego fragmentu,

-tego czy występuje ból,

-czy mamy zmniejszony zakres ruchu,

-czy kolano się blokuje,

Czy pęknięta łąkotka musi być szyta ?

Nie każde pęknięcie wymaga szycia lecz w dużej mierze zależy to od rozległości urazu. Niektóre pęknięcia mogą być leczone zachowawczo – to znaczy odpowiednio dobraną rehabilitacją.

Urazy towarzyszące.

Często bywa tak, że podczas urazu kolana dochodzi do uszkodzenia wielu struktur, to znaczy, że nie dochodzi tylko do pęknięcia łąkotki, ale także do zerwania więzadła na przykład krzyżowego przedniego (ACL). W takim wypadku kolano leczone jest „na raty”- najpierw wykonuje się operację łąkotki i przeprowadza jej rehabilitację, a następnie zajmuje się uszkodzonym więzadłem.

Jak szybko rozpocząć rehabilitację?

Od razu. Osoby po zabiegu często słyszą, aby odczekać 4 tygodnie i udać się na rehabilitację. Do tego dochodzi jeszcze kilka tygodni czekania w kolejce na zabiegi i ten czas się wydłuża. Taka sytuacja rodzi wiele skutków ubocznych, w kolanie dochodzi do zrostów, zmniejszenia zakresów ruchu, osłabienia kończyny i spadku masy mięśniowej. Już w pierwszych dniach po zabiegu można wykonywać indywidualnie dobraną rehabilitację, która obejmie między innymi:

-usprawnienie krążenia i regulację opuchlizny,

-praca nad zakresem ruchu,

-praca nad siłą mięśniową,

i wiele innych aspektów.

Skręcenie stawu skokowego to powszechna kontuzja polegająca w dużej mierze na naciągnięciu mięśni, więzadeł oraz torebki stawowej stabilizujących staw skokowy.

W rehabilitacji tego urazu dostrzegam dwie skrajności: z jednej strony poszkodowany postanawia, że przeczeka i „rozchodzi” ból, z drugiej natomiast stosuje się niepotrzebne i niosące negatywne konsekwencje unieruchomienie gipsem. Jak więc wygląda skręcenie stawu skokowego ? Co konkretnie ulega zniszczeniu ? No i w końcu – jak to leczyć ?

Stabilizacja kostki i mechanizm urazu.

Staw skokowy (górny) to połączenie kości podudzia z kością skokową. Aby staw ten był stabilny, ale jednocześnie miał możliwość wykonywania wszystkich potrzebnych ruchów potrzebna jest współpraca kilku struktur. Takie właśnie zadanie spełniają mięśnie, więzadła i torebka stawowa w okolicy stawu skokowego. Choć staw skokowy górny jest jeden- to wszyscy wiem, że kostki mamy dwie: jedną po stronie wewnętrznej- jest to kostka przyśrodkowa i druga po stronie bocznej- jest to kostka boczna.

Staw skokowy po stronie bocznej stabilizowany jest więc między innymi przez:

-ścięgna mięśni (strzałkowych),

-więzadła (skokowo-strzałkowe, piętowo strzałkowe,

-torebka stawowa.

Staw skokowy po stronie wewnętrznej stabilizowany jest przez:

-ścięgna mięśni (piszczelowy tylny, zginacz długi palucha, zginacz długi palców),

- więzadła (poboczne przyśrodkowe),

-torebka stawowa.

To, które z tych struktur ucierpi zależy w głównej mierze od mechanizmu urazu. Wyróżniamy dwa podstawowe mechanizmy:

-inwersyjny (częstszy)- dochodzi do obciążenia bocznej strony stopy, zapadnięcia się kostki bocznej i naciągnięcia struktur bocznych,

-ewersyjny- dochodzi do obciążeni wewnętrznej strony stopy, zapadnięcia się kostki przyśrodkowej i naciągnięcia struktur kostki przyśrodkowej.

Badanie i objawy.

Objawy jakie będą występowały po skręceniu stawu skokowego zależą od tego jakie struktury ucierpiały i jak mocny był uraz, więzadła mogą zostać bowiem:

-naciągnięte,

-naderwane,

-zerwane,

Przy groźniejszych urazach może także dojść do złamania kości. W zależności od rozmiaru urazu najczęściej występują takie symptomy jak:

-opuchlizna stawu skokowego i stopy,

-bolesność, szczególnie przy obciążaniu stopy i próbie chodzenia,

-tkliwość, próba dotknięcia okolicy kostki jest bardzo bolesna,

-niestabilność,

-ograniczenie ruchomości,

-rozlewający ból i drętwienie (szczególnie jeśli przy urazie ucierpi nerw).

Aby stwierdzić co konkretnie zostało uszkodzone przeprowadza się szereg testów i są to:

-badanie RTG aby stwierdzić czy nie doszło do złamania kości,

-badanie usg aby ocenić stan więzadeł,

-testy więzadłowe – aby stwierdzić, czy nie doszło do zerwania więzadeł,

-testy mięśniowe aby sprawdzić napięcie poszczególnych mięśni,

-ślizg nerwów.

Początkowa duża opuchlizna i rozległy wylew podskórny może znacznie ograniczać możliwości diagnostyczne, dlatego niekiedy niezbędne jest odczekanie aż opuchlizna się zmniejszy.

Unieruchomienie.

To czy staw powinien być unieruchomiony zależy oczywiście od rozległości urazu, jeśli jednak w badanu RTG nie ma złamania, a więzadła nie są zerwane to opatrunek gipsowy nie jest konieczny. Jeżeli po urazie dany ruch jest bolesny, istnieje możliwość ograniczenia jedynie tego ruchu- pozostałe, te bezbolesne powinny być aktywowane aby przeciwdziałać zrostom i przykurczom.

Fizjoterapia.

Jeżeli badanie RTG nie wykazało złamania a więzadła nie są zerwane możemy zastosować następujące leczenie:

-ćwiczenia aktywujące słabe mięśnie,

-terapia powięziowa,

Osoby zjawiające się w gabinecie często mianem barku nazywają po prostu staw ramienny.

Trzeba tutaj uściślić: staw ramienny to połączenie głowy kości ramiennej, oraz powierzchni stawowej łopatki, natomiast na bark składa się kilka odrębnych stawów- w tym staw ramienny! Można więc śmiało powiedzieć, że nie ma czegoś takiego jak staw barkowy, a jedynie staw ramienny. Wyżej wymieniony „bark” zbudowany jest z:

-stawu ramiennego,

-stawu podbarkowego-to przestrzeń pomiędzy wyrostkiem barkowym oraz kruczym łopatki a kością ramienną,

-staw żebrowo-łopatkowy- czyli łopatka ślizgająca się po żebrach,

-staw barkowo-obojczykowy- połączenie wyrostka barkowego łopatki oraz obojczyka,

-staw mostkowo-obojczykowy- w którego skład wchodzi mostek i obojczyk.

Znajomość wyżej wymienionych „stawów” oraz struktur ich tworzących jest ważne ze względu na fakt iż w przypadku dolegliwości bólowych problem może pochodzić z każdego wyżej wymienionego miejsca. Należy w takim razie dokładnie przebadać poszczególne elementy budujące ten kompleks.

Stawy.

Podczas ruchu kończyną górną do góry (zgięcie, odwodzenie) poszczególne stawy włączają się w konkretnej kolejności. W momencie unoszenia ręki do góry, aż do 60* ruch zachodzi głównie w stawie ramiennym, jest to ułożenie ręki na przykład podczas mycia naczyń, pisania na tablicy, korzystaniu z komputera- jeżeli w tym zakresie odczuwasz ból szukałbym problemu właśnie w tym stawie.

Gdy przekraczamy tą granicę i próbujemy unieść rękę jeszcze wyżej (60-120*) włącza się ruch łopatki- musi ona wykonać obrót na zewnątrz- to ruch gdy trzymamy rękę wysoko myjąc okno, ściągając pajęczynę z sufitu.

Jeżeli ból pojawia się gdy unosimy rękę jeszcze wyżej- tj. próbujemy podrapać się po głowie, czy zapiąć stanik- w ruch wprawiany jest także kręgosłup- a więc ból w tym zakresie może świadczyć o problemach z kręgosłupem i to tam trzeba szukać przyczyny!

Więzadła.

Staw ramienny wspomagany jest przez więzadła- pasma tkanki łącznej, której wzmacniają jego stabilność. Od przodu przebiega więzadło obrąbkowo ramienne zapobiegając wysunięciu się głowy kości ramiennej do przodu. Do urazu tej struktury dochodzi często w momencie zbyt mocnego zamachu, próby rzutu ciężkim przedmiotem, czy wygięciu ręki do tyłu. Więzadło może być naciągnięte, naderwane, a nawet zerwane.

Mięśnie.

Mięśnie wchodzące w skład stawu ramiennego możemy podzielić na 2 grupy:

- mięśnie dociskające kość ramienną do góry (do łopatki),

- mięśnie dociskające kość ramienną do środka.

Niewydolność któregokolwiek z tych mięśni może powodować nieprawidłowe ułożenie kości ramiennej w stawie, przeskakiwanie, trzeszczenie, a także słabość ręki.

Co robić ?

Jeżeli doskwiera Ci ból barku, niezależnie od tego czy pojawił się nagle w wyniku urazu, czy może zaczął się powoli i stopniowo narastał, to w pierwszej kolejności należy:

-określić który element (staw) z kompleksu barkowego został podrażniony (staw ramienny, łopatka, obojczyk idt.),

-określić czy problem jest pochodzenia mięśniowego, np. naciągnięcie, czy może więzadłowego, np. naderwanie,

-wykluczyć inne możliwe dolegliwości (bark zamrożony, entezopatia, uszkodzenie splotu ramiennego),

-dostosować konkretne metody fizjoterapeutyczne do danego problemu.

Nerwy wychodzące z kręgosłupa (rdzenia kręgowego) podążają zgodnie z wytyczonym kierunkiem który nazywamy dermatomem, na przykład nerwy wychodzące z kręgosłupa szyjnego podążają do kończyn górnych, a nerwy z odcinka lędźwiowego biegną do nóg.

Nerwy pełnią dwie główne funkcje:

-czuciową- poprzez receptory zapewniają odbiór bodźców. Są więc odpowiedzialne za to, że czujemy zimno, dotyk, wibrację, ból,

-ruchową- poprzez przesyłanie impulsu powodują skurcze mięśni a co za tym idzie odpowiadają za ruch.

Objawy.

Choroby nerwów powiązane są z ich głównymi funkcjami: czuciową i ruchową, dlatego tez powodują ich zaburzenia. Krótko mówiąc jeśli mamy do czynienia z patologią układu nerwowego występują u nas problemy ruchowe ( mała siła mięśniowa, niemożność utrzymania w ręce przedmiotu, drżenie mięśniowe, a nawet zanik mięśni), oraz problemu czuciowe, czyli odczuwanie dziwnych doznań (drętwienie, pieczenie, kłucie).

Przyczyny.

Wśród przyczyn neuropatii wyróżnić możemy między innymi:

- bezpośrednie urazy nerwu (przecięcie),

-ucisk na nerw spowodowany powtarzaniem tych samych czynności w pracy,

-cukrzyca,

-niedobory witamin z grupy B,

-zatrucie ołowiem,

-zaburzona ruchomość nerwów,

-nadmierne napięcie nerwów.

Zespół cieśni nadgarstka.

Klasycznym przykładem neuropatii powodującym ból w nadgarstku jest zespół kanału nadgarstka. W chorobie tej nerw pośrodkowy, który biegnie przedramieniem do dłoni uciskany jest przez więzadło poprzeczne nadgarstka. Poza wyżej wymienionymi przyczynami występowania zespół cieśni nadgarstka wywoływany jest przez ucisk spowodowany ciągłym naciskiem i powtarzającymi się ruchami (np. w pracy), lub poprzez zaburzony ślizg nerwu- jego nieprawidłową ruchomość. Najbardziej dostrzegalnymi symptomami są doznania w okolicy kciuka i palca wskazującego- opisywane przez pacjentów jako pieczenie, palenie, drętwienie. Jeżeli sytuacja utrzymuje się dłużej może dochodzić do osłabienia a następnie zaniku mięśni kłębu kciuka.

Leczenie.

Leczenie uzależnione będzie oczywiście od przyczyny problemu. Na samym początku warto przeprowadzić wywiad w którym poszukamy bezpośrednich urazów, lub czynności dnia codziennego które mogą powodować zaburzenia pracy układu nerwowego. Jeśli to nie przyniesie odpowiedzi warto wykonać diagnostykę w kierunku cukrzycy oraz przeanalizować odżywianie i związane z nim niedobory.

Jeżeli tutaj także nie znajdziemy odpowiedzi warto wybrać się do fizjoterapeuty, który wykona testy neurodynamiczne i określi konkretnie, który nerw jest objęty problemem, czy ten problem pochodzi z ucisku (na przykład jest uciskany przez napięte mięśnie), czy może jest zbyt mocno „rozciągnięty”. Fizjoterapeuta w gabinecie wykonuje także terapię manualną powodująca uwolnienie uciskanego nerwu, oraz zaleca ćwiczenia poprawiające jego ślizg względem sąsiadujących struktur a co za tym idzie przywraca jego lepszą pracę.

Nie ma dnia, aby do gabinetu nie wszedł pacjent trzymający się za plecy i narzekający, że ma ból kręgosłupa a wszystkiemu winna jest rwa kulszowa.

Gdy pytam skąd wie, że to właśnie rwa kulszowa najczęściej słyszę:

- bo boli mnie od kręgosłupa do nogi,

- bo kolega miał tak samo i miał rwe,

-bo już tak miałem kiedyś i to była rwa,

- bo lekarz powiedział, że to rwa.

Dostrzegam tutaj ogromny problem ponieważ nie każdy ból podążający od kręgosłupa, przez pośladek do nogi to rwa. Aby zdiagnozować rwę i wykluczyć inne czynniki należy wykonać szereg testów i przeprowadzić dokładny wywiad. Pięcio-minutowa wizyta polegająca jedynie na wskazaniu gdzie boli nie ma tutaj żadnej wartości diagnostycznej.

Co to jest rwa kulszowa ?

Z kręgosłupa, na wysokości pomiędzy czwartym i piątym kręgiem lędźwiowym, oraz pomiędzy piątym kręgiem lędźwiowym i pierwszym krzyżowym wychodzą korzenie nerwowe. Łączą się one tworząc nerw kulszowy – największy nerw w ciele człowieka. Ucisk na te korzenie, oraz na nerw kulszowy i objawy które temu towarzyszą to właśnie rwa kulszowa.

Skąd pojawia się rwa kulszowa ?

Korzenie nerwowe wychodzące z kręgosłupa mogą zostać uciśnięte przez uwypuklający się krążek międzykręgowy (dysk). Stąd osoby które mają ból kręgosłupa i wykonały rezonans na którym wyszły przepukliny są pewne, że to właśnie przyczyna ich problemu. Struktury te mogą być także uciśnięte przez nieprawidłowe ułożenie kręgów, a na wysokości pośladka nerw kulszowy może być uciskany też przez mięsień gruszkowaty.

Objawy pseudokorzeniowe.

Czasem jednak zdarza się, że mamy objawy podobne do tych jakie pochodzą z ucisku na nerw ale nim nie są. Do takiej sytuacji dochodzi jeśli struktury w okolicy nerwu kulszowego (więzadła, mięśnie, stawy) wykazują patologię i udają rwę kulszową.

Do takiej sytuacji może dojść w przypadku:

-nieprawidłowego ustawienia kości krzyżowej- tendencja do kręgozmyków.

- nieprawidłowego napięcia więzadeł stawu krzyżowo-biodrowych,

-zbyt dużego napięcia mięśni w okolicy pośladka – na przykład mięsień gruszkowaty,

- zbyt mocno napinające się więzadła okolicy biodra.

Dlaczego diagnostyka jest tak bardzo ważna ?

Po pierwsze różnicowanie skąd pochodzi Twój ból jest kluczowe w procesie leczenia. Trzeba ukierunkować konkretne działania na konkretne struktury w konkretnym celu. Na przykład w przypadku nadmiernie napiętych więzadeł możemy zastosować masaż poprzeczny, igłowanie, oraz taping w celu rozluźnienia więzadła i zmniejszenia bólu. Robienie nieukierunkowanych zabiegów typu prądy TENS na odcinek LS jest działaniem po omacku, dlatego czasem zadziała, a czasem nie.

Po drugie, dokładna diagnostyka może Cię ustrzec przed niepotrzebną operacją. Jeśli bowiem będziesz miał ból pseudokorzeniowy pochodzący z napinającego się mięśnia, ale w badaniu okaże się, że masz także niewielkie przepukliny w odcinku LS możesz zostać skierowany na operację. Niestety, taka operacja nie będzie skuteczne, gdyż nie zlikwiduje przyczyny bólu.

Co robić ?

Proces diagnostyczny, czyli po prostu badanie jest kluczowe w Twoim leczeniu i powinno obejmować:

Przeprowadzenie dokładnego wywiadu w którym dowiemy się o Twoich starych urazach, badanie palpacyjne (macanie) bolesnych struktur aby określić co dokładnie boli. Sprawdzenie ruchomości kręgosłupa oraz kończyn dolnych aby sprawdzić czy ruch w stawach jest prawidłowy. Testy napięciowe nerwu, aby sprawdzić, czy jest zbyt mocno napięty. Testy mięśniowe w celu znalezienia nadmiernie napiętych mięśni, które mogą powodować ból. Idealne rozwiązanie jest wtedy, gdy takie badanie możemy porównać z obrazem rezonansu magnetycznego, usg, lub RTG.

Dopiero wtedy jestem w stanie zaproponować indywidualnie dobraną rehabilitację, którą należy konsekwentnie stosować, a jeśli po jakimś czasie okaże się, że jest nie skuteczna- dopiero wtedy myśleć o zabiegu.

Ból kręgosłupa w obecnych czasach to prawdziwa plaga. Dotyka coraz młodsze osoby, które nie mogą sobie z tym w żaden sposób poradzić. Ten problem może mieć jednak różne źródła, a odnalezienie prawdziwej przyczyny jest kluczowe w procesie leczenia.

Trzech pacjentów.

Do gabinetu zawitało trzech pacjentów:

Adam- 35 lat, pracujący fizycznie,

„Mam strasznie zniszczony kręgosłup, zrobiłem RTG i wyszły mi zwyrodnienia, osteofity”.

Barbara- 40 lat, sprzątaczka,

„Mój kręgosłup się rozsypuje, na rezonansie wyszły przepukliny”.

Celina- 20 lat, studentka, aktywna sportowo:

„Strasznie boli mnie kręgosłup, nie wiem dlaczego. Wszyscy mówią, że to rwa, ale ja mam jakoś dziwnie ustawioną miednicę”.

Wszyscy pacjenci: A, B i C mają dokładnie takie same objawy: Ból kręgosłupa rozchodzący się na boki, ból pośladka schodzący do nogi. Wszyscy mają problem z ruchami kręgosłupa, nie mogą się schylić aby zawiązać buta, nie mogą także wykonywać skrętów. Najgorzej jest rano, po przebudzeniu.

Takie same objawy, różna przyczyna.

Czy to możliwe, że różne problemy powodują ten sam ból i ograniczenie ruchu ? Tak, to możliwe, dlatego najważniejszym czynnikiem w procesie leczenia jest diagnostyka i znalezienie źródła bólu.

Chciałbym jednak zwrócić uwagę na inny problem. Każdy z pacjentów podaje taką diagnozę jakie wykonał badanie. Adam wykonał prześwietlenie i twierdzi, że ma zwyrodnienia i stąd ten ból, ale czy ma przepukliny w kręgosłupie ? Czy ma prawidłowe ustawienie miednicy i nic nie powoduje ucisku na nerwy ? Tego nie wiemy. To, czy w tym wypadku leczenie zwyrodnień kręgosłupa na podstawie obrazu RTG przyniesie skutek , zależy jedynie od szczęścia.

Badania pokazują, że znaczna część osób posiadająca zwyrodnienia kręgosłupa nie ma dolegliwości bólowych! Zwyrodnienia kręgosłupa to po prostu „zużywanie” się kręgosłupa. Wiadomo także, że wielkość zwyrodnień zwiększa się wraz z wiekiem i zależy od wielu czynników. Badanie porównujące osoby w różnym wieku, wykazujące zwyrodnienia stwierdza, że ból kręgosłupa NIE ZALEŻY od wielkości zwyrodnień.

Więcej tutaj

Idąc dalej, Barbara ma ból z powodu przepukliny kręgosłupa uciskającej na kręgosłup. Tak przynajmniej ktoś jej powiedział. Co jednak ze zwyrodnieniami ? Czy one występują ? Jeśli tak to skąd wiadomo, czy boli ucisk na korzenie nerwowe, czy zwyrodnienia ? A może to miednica jest źle ustawiona i mięśnie są zbyt mocno napięte ?

Celina- twierdzi, że ma napięte mięśnie od sportu, nie wiadomo czy ma zwyrodnienia i przepukliny.

Co robić ?

Trzy różne osoby, trzy różne diagnozy i wszystkie mogą być mylne. Aby być pewnym co do przyczyny problemu należy przeprowadzić dokładny wywiad z pacjentem, wykonać badanie zakresu ruchów, przetestować więzadła, wykonać testy mięśniowe. Następnie możemy nasz wynik porównać z wynikiem badania obrazowego i wdrożyć leczenie.

„Leczę pacjenta, a nie obrazek RTG, interesuje mnie więc pacjent, jego objawy i to co mówi”.

Wywiad

Diagnostyka

Leczenie

Instruktaż ćwiczeń do domu

Leczenie

Instruktaż ćwiczeń do domu