Łąkotka to niewielka struktura zbudowana z tkanki chrzęstnej. Ma kształt półksiężyca i znajduje się w kolanie pomiędzy kością udową a piszczelową. W każdym kolanie znajdują się dwie łąkotki: przyśrodkowa – znajdująca się po wewnętrznej stronie kolana, oraz boczna- znajdująca się po bocznej stronie. Łąkotki przesuwają się podczas ruchów kolana zarówno zgięcia i wyprostu, jak i podczas rotacji. To często kombinacja tych ruchów połączona z obciążeniem nogi powoduje uraz.
Łąkotki pełnią w kolanie bardzo ważne funkcje:
- absorbują przeciążenia generowane podczas ruchu,
- poprawiają stabilność kolana,
- poprawiają grę stawową kolana usprawniając ruchy kolana.
Rodzaj urazu.
Pęknięcie łąkotki– może wystąpić w wyniku zbyt dużego obciążenia, a także z powodu sumujących się przeciążeń na przykład podczas biegania, czy skakania. Tego typu uraz leczy się:
-Zachowawczo- bez operacji.
-Operacja obejmująca szycie łąkotki. Rehabilitacja w tym przypadku jest bardziej wymagająca, kolano musi być odciążone i w początkowej fazie ogranicza się pewne ruchy. Metoda ta jednak w większym stopniu zapewnia stabilność kolana i chroni przed wystąpieniem późniejszych problemów.
-Operacja obejmująca usunięcie fragmentu łąkotki. W tym wypadku pacjent nieco łagodniej przechodzi okres rehabilitacji co jest niewątpliwie plusem. Minusem jednak jest to, że usunięcie fragmentu łąkotki zmniejsza stabilność kolana i jak pokazują badania osoba taka w większym stopniu narażona jest w późniejszym okresie na wystąpienie zmian zwyrodnieniowych kolana.
-Implant łąkotkowy.
To którą opcję wybrać musimy uzgodnić z lekarzem i zależy to między innymi od:
- ustawienia pękniętego fragmentu,
- tego czy występuje ból,
- czy mamy zmniejszony zakres ruchu,
- czy kolano się blokuje,
Czy pęknięta łąkotka musi być szyta ?
Nie każde pęknięcie wymaga szycia lecz w dużej mierze zależy to od rozległości urazu. Niektóre pęknięcia mogą być leczone zachowawczo – to znaczy odpowiednio dobraną rehabilitacją.
Urazy towarzyszące.
Często bywa tak, że podczas urazu kolana dochodzi do uszkodzenia wielu struktur, to znaczy, że nie dochodzi tylko do pęknięcia łąkotki, ale także do zerwania więzadła na przykład krzyżowego przedniego (ACL). W takim wypadku kolano leczone jest „na raty”- najpierw wykonuje się operację łąkotki i przeprowadza jej rehabilitację, a następnie zajmuje się uszkodzonym więzadłem.
Jak szybko rozpocząć rehabilitację?
Od razu. Osoby po zabiegu często słyszą, aby odczekać 4 tygodnie i udać się na rehabilitację. Do tego dochodzi jeszcze kilka tygodni czekania w kolejce na zabiegi i ten czas się wydłuża. Taka sytuacja rodzi wiele skutków ubocznych, w kolanie dochodzi do zrostów, zmniejszenia zakresów ruchu, osłabienia kończyny i spadku masy mięśniowej. Już w pierwszych dniach po zabiegu można wykonywać indywidualnie dobraną rehabilitację, która obejmie między innymi:
Ćwiczenia w 1 fazie po operacji szycia łąkotki:
Ćwiczenia czynne stopy:
1.0. Krążenie stopami.
- Pozycja wyjściowa- leżenie tyłem,
- Ruch- wykonuj krążenie stopami najpierw w jednym, a później w drugim kierunku,
- Ilość powtórzeń- zgodnie z zaleceniami osoby prowadzącej, np. 3 serie po 15 powtórzeń,
1.1. Sprzęgło- gaz.
- Pozycja wyjściowa- leżenie tyłem,
- Ruch- wykonuj naprzemienne zgięcie grzbietowe w jednej i zgięcie podeszwowe w drugiej kończynie dolnej,
- Ilość powtórzeń- zgodnie z zaleceniami osoby prowadzącej, np. 3 serie po 15 powtórzeń,
Ćwiczenia izometryczne mięśni:
2.0. Przywodziciele- napięcie izometryczne.
- Pozycja wyjściowa- leżenie tyłem, nogi zgięte w stawach kolanowych, piłka umieszczona między kolanami,
- Ruch- delikatnie wciśnij kolana w piłkę wykonując napięcie izometryczne mięśni przywodzicieli i przytrzymaj 5 sekund
- Ilość powtórzeń- zgodnie z zaleceniami osoby prowadzącej, np. 3 serie po 15 powtórzeń,
Uwaga ! Pamiętaj o tym aby nie przekraczać wyznaczonego zgięcia w kolanie !
2.1. Odwodziciele – napięcie izometryczne.
- Pozycja wyjściowa- leżenie tyłem, nogi wyprostowane, taśma thera-band umieszona między nogami,
- Ruch- napnij mięśnie odwodziciele powodując napięcie taśmy thera-band i przytrzymaj 5 sekund,
- Ilość powtórzeń- zgodnie z zaleceniami osoby prowadzącej, np. 3 serie po 15 powtórzeń,
2.2. Mięsień czworogłowy- napięcie izometryczne.
- Pozycja wyjściowa- leżenie tyłem z nogą „wyprostowaną” (zakładając przykurcz zgięciowy), pod kolanem znajduje się zwinięty ręcznik,
- Ruch- aktywnie wyprostuj nogę w stawie kolanowym wciskając kolano w ręcznik,
- Ilość powtórzeń- zgodnie z zaleceniami osoby prowadzącej, np. 3 serie po 15 powtórzeń,
2.3. Przywodziciele- napięcie izometryczne w wyproście
- Pozycja wyjściowa- leżenie tyłem, obie nogi wyprostowane, piłka między kolanami,
- Ruch- wciśnij kolanami w piłkę aktywując mięśnie przywodziciele i przytrzymaj 5 sekund,
- Ilość powtórzeń- zgodnie z zaleceniami osoby prowadzącej, np. 3 serie po 15 powtórzeń,
2.4. Mięśnie kulszowo- goleniowe – napięcie izometryczne.
- Pozycja wyjściowa- leżenie tyłem, obie nogi wyprostowane,
- Ruch- wciśnij piętę wyprostowanej nogi w podłoże napinając mięśnie kulszowo- goleniowe i przytrzymaj 5 sekund,
- Ilość powtórzeń- zgodnie z zaleceniami osoby prowadzącej, np. 3 serie po 15 powtórzeń,
Czynne zgięcie kolana:
3.0. Zgięcie wspomagane na piłce.
- Pozycja wyjściowa- leżenie tyłem z nogami ułożonymi na dużej piłce,
- Ruch- aktywnie przyciągnij piłkę do siebie, wykonując zgięcie w kolanach,
- Ilość powtórzeń- zgodnie z zaleceniami osoby prowadzącej, np. 3 serie po 15 powtórzeń,
Uwaga ! Nie przekraczaj wyznaczonego zgięcia w kolanie !
Ćwiczenia rozciągające:
4.0. Rozciąganie mięśni kulszowo-goleniowych i łydki siedząc.
- pozycja wyjściowa siedząca z nogą wyprostowaną w stawie kolanowym,
- ruch- dotknij obiema rękami uda i delikatnie pochyl się do przodu rozciągając tylną grupę uda i przytrzymaj 60 sekund,
- Ilość powtórzeń- zgodnie z zaleceniami osoby prowadzącej, np. 3 serie po 60 sekund.
Uwaga ! Nie przekraczaj wyznaczonego zgięcia w kolanie !
4.1. Rozciąganie mięśni kulszowo-goleniowych i łydki stojąc.
- pozycja wyjściowa – stojąca z operowaną nogą wyprostowaną, opartą na krześle,
- ruch- dotknij obiema rękami uda i delikatnie pochyl się do przodu rozciągając tylną grupę uda i przytrzymaj 60 sekund,
- Ilość powtórzeń- zgodnie z zaleceniami osoby prowadzącej, np. 3 serie po 60 sekund.