Zwichnięcie biodra- mechanizm urazu.
Biodro- czyli staw biodrowy zbudowany jest z kości udowej, która osadzona jest w panewce kości biodrowej. Całość stabilizowana jest więzadłami, torebką stawową, oraz mięśniami. Podczas zwichnięcia stawu biodrowego dochodzi do utraty kontaktu głowy kości udowej z powierzchnią stawową panewki. Głowa kości udowej może przemieścić się do tylu, dzieje się tak w przypadku 70-90% przypadków. Najczęstszym przykładem urazu jest wypadek samochodowy podczas którego deska rozdzielcza uderza w kolano „pchając” z impetem kość udową do tyłu. Innym przykładem jest upadek na kolana, lub lekko ugięte nogi. Zwichnięcie może podążyć także do przodu (zwichnięcie przednie), lub w kierunku otworu kulszowego (centralne).
Ważnym aspektem samego urazu jest to, czy doszło do urazów towarzyszących, najczęściej są to:
- złamanie kości udowej, lub biodrowej,
- urazy nerwów, najczęściej nerw kulszowy,
- urazy naczyń krwionośnych.
W zależności od tego jak wyglądał sam uraz, oraz jakie struktury zostały uszkodzone lekarz podejmuje decyzję w sposobie leczenia. Jeżeli doszło do złamania prawdopodobnie wykona operację, jeżeli jednak doszło tylko i wyłącznie do przemieszczenia struktur stawowych można odpowiednio ustawić elementy kostne bez operacji.
Zwichnięcie biodra – rehabilitacja – faza 1.
Faza 1 to przede wszystkim reakcja na zmianę trybu życia, bowiem z aktywnej, mobilnej i sprawnej osoby nagle musimy zmienić tryb na osobę która dużo odpoczywa, mało się porusza i posiada pewne ograniczenia. Po zwichnięciu biodra nie należy obciążać kończyny dolnej dlatego też należy poruszać się o kulach. Bardzo ważne jest jednak aby markować chód- to znaczy wykonujemy ruchy kończyną dolną i dotykamy nią podłoża, ale bez obciążania. Sytuacja ta trwa aż do 6 tygodnia w którym to możemy obciążać nogę w zakresie ok. 75%. W tym okresie:
- Kontrolujemy stan zapalny,
- Utrzymujemy pompę żylną,
- Wykonujemy ćwiczenia kontralateralne nogą zdrową
- Wykonujemy ćwiczenia izometryczne nogą chorą,
- Wykonujemy ćwiczenia czynne stawu kolanowego,
- Po około 4 tygodniach możemy spacerować w basenie (jeśli blizna jest zagojona).
1. Kontrola stanu zapalnego.
W zależności od tego jak wyglądał uraz, jak obszerne były uszkodzenia i czy doszło do operacji, to w adekwatnym stopniu występuje wysięk/siniak. Aby usprawnić jego wchłanianie można zastosować:
- zimne okłady,
- pozycje złożeniowe,
- kinesiotaping,
- ćwiczenia aktywujące pompę żylną np. stopą.
2. Wspomaganie pompy żylnej.
Jeszcze przed wypadkiem wiodłeś normalne aktywne życie, może nawet uprawiałeś sport. A tu nagle dzień po wypadku musisz znacząco ograniczyć swoją aktywność i sprowadzić ją do odpoczynku, a czasem nawet do leżenia. Wszystko to wpływa mocno na układ naczyń w ciele. Aby nie doszło to zaburzenia ich działania oraz aby usprawnić proces regeneracji warto aktywować układ naczyniowy chociażby poprzez pracę innymi stawami. Jest to niejako „trening naczyń”.
3. Ćwiczenia kontralateralne (zdrową nogą).
Co prawda uszkodzona noga wymaga „odpoczynku” oraz specjalnego traktowania, ale w wielu przypadkach druga noga jest zupełnie zdrowa. Badania pokazują, że wykonywanie ćwiczeń zdrową kończyną wpływa na zwiększenie siły kończyny przeciwnej nawet gdy ta jest unieruchomiona ! To oznacza, że jeżeli uraz dotyczył lewej kończyny dolnej i nie możesz jej przez jakiś czas aktywować, ale jednocześnie chcesz zminimalizować spadek siły tej kończyny to warto wykonywać ćwiczenia nogą prawą. W aspekcie tego, że unieruchomiona kończyna traci siłę mięśniową i masę to naprawdę dobra wiadomość.
4. Ćwiczenia izometryczne nogą chorą.
Wiadomym jest, że po wypadku należy odpocząć i dojść do siebie, natomiast to kiedy zaczniesz wykonywać ćwiczenia zależy głównie od tego jak bardzo rozległy był Twój uraz. Warto byłoby tutaj skonsultować się z lekarzem i fizjoterapeutą, natomiast przy niewielkich urazach, delikatne ćwiczenia można rozpocząć już w pierwszym tygodniu od urazu.
Ćwiczenia izometryczne również mają na celu zapobieganiu spadku siły mięśniowej, oraz utrzymaniu propriocepcji- czyli czucia nogi. Ćwiczenia izometryczne polegają na aktywacji mięśni, bez ruchu w kończynie.
5. Ćwiczenia czynne stawu kolanowego.
Po urazie staw biodrowy i tkanki miękkie które go otaczają mogą być naprawdę uszkodzone. Warto jednak wpływać na te struktury poprzez pracę kolanem. Dodatkowo należy zapobiegać przykurczom oraz osłabieniu stawu kolanowego.
6. Ćwiczenia w basenie.
W okolicach 4-5 tygodnia możemy wykonywać ćwiczenia w basenie (w zależności od urazów towarzyszących). W trakcie zanurzenia ciała, do klatki piersiowej, staw biodrowy jest w pewnym stopniu odciążony. Ciepła woda może dodatkowo wpływać rozluźniająco na napięte tkanki.
Fizjoterapia.
Wymienione tutaj metody to te, które pacjent może wykonywać sam. Jest natomiast jeszcze mnóstwo innych technik, które mogą być wykonane przez fizjoterapeutę. Należą do nich m.in.:
- różne formy masażu,
- ćwiczenia czynno-bierne,
- praca z blizną,
- torowanie nerwowo-mięśniowe,
- Itp.
