Złamanie kości udowej

Złamanie kości udowej to poważne urazowe uszkodzenie, które może wywołać wiele problemów zdrowotnych i znacznie ograniczyć ruchomość pacjenta. W dzisiejszym artykule postaram się przybliżyć przyczyny, objawy oraz rodzaje tego typu złamania.

Przyczyny złamania kości udowej

Złamanie kości udowej zazwyczaj jest wynikiem wypadku, lub wysokoenergetycznego urazu, które wywiera ogromną siłę na kość. Najczęstszymi przyczynami są:

1. Upadek z dużej wysokości: Taki wypadek, szczególnie u osób starszych, może doprowadzić do złamania kości udowej, ponieważ kości stają się bardziej kruche wraz z wiekiem.
2. Wypadki komunikacyjne: Kolizje samochodowe, wypadki motocyklowe czy rowerowe to poważne sytuacje, które mogą prowadzić do złamania kości udowej.
3. Urazy sportowe: Osoby zaangażowane w kontakty sportowe, takie jak piłka nożna, hokej czy rugby, są narażone na ryzyko złamania kości udowej.
4. Osteoporoza: Osoby cierpiące na osteoporozę, chorobę charakteryzującą się utratą masy kostnej, są bardziej podatne na złamania kości, w tym także kości udowej.

Objawy złamania kości udowej

Złamanie kości udowej to bardzo bolesne doświadczenie, które objawia się charakterystycznymi symptomami. Warto zwrócić uwagę na następujące oznaki złamania:

1. Intensywny ból w okolicy uda: Pacjent odczuwa silny i trudny do zniesienia ból w okolicy kości udowej.
2. Ograniczenie ruchomości: Osoba nie jest w stanie wykonać pełnego zakresu ruchu w stawie biodrowym z powodu bólu i obrzęku.
3. Obrzęk i siniak: Okolica złamania może być opuchnięta i wykazywać widoczne siniaki.
4. Problem z obciążaniem nogi- poszkodowany nie może stanąć na uszkodzonej nodze.
5. Trzeszczenie lub chrzęst podczas ruchu: Niektórzy pacjenci zauważają trzeszczenie lub chrzęst podczas próby poruszania się.
6. Niespójność kończyny: Jeśli złamanie jest poważne, kończyna może wydawać się skrócona lub zdeformowana.

Rodzaje złamań kości udowej

Złamania kości udowej mogą być różne ze względu na miejsce i charakter uszkodzenia. Wyróżniamy kilka podstawowych rodzajów złamań:

1. Złamanie szyjki kości udowej: To najczęstszy rodzaj złamania u osób starszych, które cierpią na osteoporozę. Znajduje się blisko stawu biodrowego.
2. Złamanie krętarza: Krętarz to wybrzuszenie na górnej części kości udowej. Złamania w tej okolicy występują najczęściej u osób młodszych, które doznają poważnych urazów.
3. Złamanie trzonu kości udowej: To rozległe złamanie kości znajdującej się między stawem biodrowym a kolanowym.
4. Złamanie bliższego końca kości udowej.

Złamanie kości udowej – urazy towarzyszące

1. Złamania innych kości: W wyniku poważnego urazu często dochodzi do jednoczesnego złamania innych kości, zwłaszcza w obrębie tej samej kończyny. Może to być złamanie kości miednicy, kości strzałkowej, piszczelowej, rzepki czy innych mniejszych kości kończyny dolnej.
2. Obrażenia tkanek miękkich: Wokół złamanej kości mogą wystąpić obrażenia tkanek miękkich, takie jak stłuczenia, naderwania więzadeł czy uszkodzenia mięśni. Mogą one towarzyszyć urazowi i wywoływać dodatkowe dolegliwości bólowe.
3. Zaburzenia naczyniowe: W niektórych przypadkach urazu kości udowej może dojść do uszkodzenia naczyń krwionośnych w okolicy złamania, co prowadzi do krwawienia i obrzęku. W skrajnych przypadkach może wystąpić zakrzepica.
4. Zaburzenia nerwowe: Złamanie kości udowej może powodować uszkodzenia nerwów, co prowadzi do zaburzeń czucia, drętwienia czy osłabienia mięśni w okolicznych obszarach.
5. Odleżyny: U pacjentów, którzy długo leżą w jednej pozycji w wyniku złamania, może pojawić się ryzyko powstania odleżyn, które są uszkodzeniami skóry i tkanek spowodowanymi uciskiem.

Złamanie kości udowej- rehabilitacja

Rehabilitacja po złamaniu kości udowej zależy od wielu czynników, takich jak: wiek, rodzaj złamania, urazy towarzyszące, itd. Protokół postępowania fizjoterapeutycznego po operacji złamania kości udowej leczonego gwoździem śródszpikowym jest kluczowym elementem w procesie rehabilitacji pacjenta. Celem terapii jest przywrócenie funkcji kończyny, zwiększenie siły mięśniowej, poprawa zakresu ruchu oraz przyspieszenie procesu gojenia. Poniżej przedstawiam szczegółowy protokół postępowania fizjoterapeutycznego po operacji złamania kości udowej:

Faza I – Zabiegi wstępne (tydzień 1-2 po operacji):

1. Mobilizacja stawu biodrowego: Delikatne i kontrolowane ruchy mające na celu zminimalizowanie ryzyka powstania zrostów oraz utrzymanie zakresu ruchu w stawie biodrowym.
2. Wspomaganie oddechu: Ćwiczenia oddechowe w celu uniknięcia powikłań płucnych i poprawy wentylacji.
3. Ćwiczenia aktywne kończyny zdrowej: Wykonywanie ćwiczeń aktywnych, takich jak ruchy stawu kolanowego i kostno-udowego, aby utrzymać siłę i ruchomość w kończynie zdrowej.
4. Ćwiczenia izometryczne: Wzmocnienie mięśni kończyny operowanej, bez wykonywania ruchu. Ćwiczenia izometryczne pomagają wzmocnić mięśnie bez nadmiernego obciążania złamanej kości.
5. Redukcja obrzęku: Zastosowanie technik obrzęku w celu zmniejszenia opuchlizny i bólu, takich jak chłodzenie, opaski uciskowe i uniesienie kończyny.

Faza II – Poprawa zakresu ruchu i wzmocnienie (tydzień 3-6 po operacji):

1. Zakres ruchu: Wykonywanie ćwiczeń aktywnych oraz technik pasywnych w celu poprawy zakresu ruchu w stawie biodrowym i kolanowym.
2. Wzmocnienie mięśni: Ćwiczenia aktywne i izometryczne w celu zwiększenia siły mięśniowej kończyny operowanej, szczególnie mięśni nóg.
3. Ćwiczenia stabilizacyjne: Wzmacnianie mięśni stabilizujących miednicę, kręgosłup i kończyny dolne, aby poprawić kontrolę i równowagę.
4. Wspomaganie chodu: Rozpoczęcie treningu chodu z pomocą kul, pod kontrolą fizjoterapeuty. Stopniowe zwiększanie obciążenia kończyny operowanej.
5. Terapia manualna blizny.

Faza III – Przywracanie sprawności (tydzień 7-12 po operacji):

1. Kontynuacja ćwiczeń stabilizacyjnych: Wzmocnienie mięśni głębokich i stabilizujących staw biodrowy i kręgosłup.
2. Ćwiczenia wytrzymałościowe: Wykonywanie ćwiczeń wytrzymałościowych w celu poprawy wydolności mięśniowej kończyny operowanej.
3. Ćwiczenia funkcjonalne: Symulowanie codziennych czynności, takich jak wstawanie, chodzenie po schodach i siadanie, aby przystosować kończynę do normalnego użytkowania.
4. Trening równowagi: Ćwiczenia mające na celu poprawę równowagi i zmniejszenie ryzyka upadków.

Faza IV – Przygotowanie do powrotu do pełnej aktywności (tydzień 13+ po operacji):

1. Trening sportowy (jeśli wymagany): Dla osób aktywnych fizycznie, dostosowanie terapii do specyfiki danej dyscypliny sportowej.
2. Funkcjonalny trening siłowy: Ćwiczenia skoncentrowane na poprawie wydolności mięśniowej i kontroli ruchów w złożonych ruchach.
3. Trening propriocepcji: Poprawa zdolności rozpoznawania pozycji stawów i koordynacji ruchów.
4. Powrót do aktywności fizycznej: Stopniowe zwiększanie intensywności i rodzaju aktywności fizycznej pod okiem fizjoterapeuty.

Należy pamiętać, że protokół postępowania fizjoterapeutycznego powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb i postępów pacjenta. Każdy pacjent reaguje inaczej na terapię, dlatego ważne jest, aby cały proces rehabilitacji był nadzorowany przez doświadczonego fizjoterapeutę oraz chirurga ortopedy.