1. Budowa i funkcja brzucha.
Brzuch zbudowany jest z tak zwanych ścian, jest to granica oddzielająca to co w środku „w brzuchu”, od tego co na zewnątrz. Wyróżnia się 4 ściany brzucha:
- Przednia ściana brzucha
- Dwie boczne ściany brzucha
- Tylną ścianę brzucha.
Funkcje ścian brzucha:
- Utrzymanie bezpiecznego, elastycznego „opakowania” dla wnętrzności brzucha,
- Ochrona narządów wewnętrznych jamy brzusznej przed urazami zewnętrznymi,
- Utrzymanie narządów wewnętrznych w stałym, anatomicznym położeniu,
- Wspomaganie oddychania, (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470334/)
- Stabilizacja kręgosłupa (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2957802/) (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3157598/)
Przednia ściana brzucha.
To, co widzimy wszyscy i potocznie nazywamy brzuchem to przednia ściana i zbudowana jest z mięśnia prostego brzucha, który rozpościera się po obu stronach pępka (prosty brzucha prawy i lewy) oraz niewielkiego mięśnia piramidowego. Mięsień prosty przyczepia się do żeber (5-7) i wyrostka mieczykowatego. Kończy się natomiast na kości łonowej i spojeniu łonowym. Jego głównym zadaniem jest zgięcie tułowia do przodu, obniżenie żeber i unoszenie miednicy.
Boczna ściana brzucha.
Boczna strona brzucha zawiera 3 warstwy mięśni:
- Skośny brzucha zewnętrzny,
- Skośny brzucha wewnętrzny,
- Poprzeczny brzucha.
Mięsień skośny brzucha zewnętrzny przyczepia się do żeber (5-7) i do kości biodrowej, biegną od tyłu do przodu tworząc na końcu rozcięgno przyczepiające się do kresy białej, tworząc także więzadło pachwinowe. Mięsień zgina kręgosłup do boku, skręca tułów w stronę przeciwną. Kurcząc się obustronnie zgina tułów do przodu, a także pomaga przy oddychaniu.
Mięsień skośny brzucha wewnętrzny biegnie od powięzi piersiowo- lędźwiowej (pleców!) i więzadła pachwinowego i biegnie ku górze przyczepiając się do żeber (10-12). Zgina kręgosłup w bok i skręca tułów w tą samą stronę.
Mięsień poprzeczny brzucha przyczepia się do żeber (7-12), grzebienia biodrowego i więzadła pachwinowego i biegnie do rozcięgna półksiężycowatego.
Tylna ściana brzucha
zbudowana jest z mięśni czworobocznego lędźwi i lędźwiowego.
Mięsień czworoboczny lędźwi rozpoczyna się na kręgach L2-L5 i grzebieniu biodrowym a kończy się na 12 żebrze i kręgach L1-L4. Jego zadaniem jest zginanie tułowia do boku i stabilizacja odcinka lędźwiowego kręgosłupa.
Mięsień lędźwiowy rozpoczyna się na kręgach Th12-L4 i kończy się na kości udowej. Zgina staw biodrowy.
2. Operacja brzucha
Wiesz już, jak zbudowany jest brzuch i jakie ma funkcje, teraz dowiesz się, co dzieje się z brzuchem podczas poszczególnych zabiegów operacyjnych.
- Cesarskie cięcie.
Zanim przejdziemy do samej cesarki i jej efektów należy wspomnieć jaki wpływ ma ciąża i poród na mięśnia brzucha. Podczas ciąży dochodzi do „rozciągnięcia” mięśni budujących ściany brzucha i stają się one cieńsze – dotyczy to głównie mięśnia prostego brzucha. Badanie porównujące te mięśnie u osób z bólem pleców wykazały, że osoby z bólem miały cieńszy mięsień prosty brzucha. Badania porównujące „grubość” mięśni brzucha u kobiet po porodzie pokazało zmiany w morfologi mięśni brzucha (cieńszy mięsień prosty brzucha). Można więc założyć, że ciąża powoduje rozciągnięcie mięśnia prostego , a rozciągnięty prosty brzucha powoduje ból pleców.
Ciąża = zmniejszenie objętości mięśnie prostego brzucha = ból odcinka lędźwiowego ?
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7926552/
Są różne metody wykonania cięcia cesarskiego, przykładowy przebieg tego zabiegu wygląda tak:
- Nacięcie skóry
- Preparowanie warstwy podskórnej
- Rozszerzenie otworu powięziowego
- Wejście do otrzewnej
- Ostre powierzchowne, a następnie tępe wejście do macicy
- Usunięcie łożyska
- Zamknięcie macicy
- Zamknięcie otrzewnej
- Przerwane zamknięcie powięzi
- Szycie skóry
Kobiety po porodzie miały słabsze zginacze tułowia, mniejszą wytrzymałość mięśniową i kontrolę motoryczną do 6 miesięcy po porodzie. Co więcej, kobiety, które urodziły przez cesarskie cięcie, miały jeszcze większe deficyty zginaczy tułowia pod względem męczliwości i stabilności momentu obrotowego niż kobiety, które rodziły drogą pochwową.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6045430/
2. Wycięcie wyrostka robaczkowego (appendektomia).
To zabieg usunięcia wyrostka robaczkowego – zazwyczaj spowodowany ostrym zapaleniem wyrostka. Zabieg wykonuje się poprzez:
- Klasyczne chirurgiczne cięcie – w trakcie tego zabiegu dochodzi do nacięcia mięśni brzucha (skośnego brzucha i poprzecznego brzucha) w celu przedostania się do otrzewnej.
- Laparoskopię. Podczas laparoskopii do jamy brzusznej wprowadza się kaniulę (instrument chirurgiczny wylądem przypominający wąską rurkę). Laparoskop (urządzenie z kamerą na końcu) jest następnie wprowadzany do jamy brzusznej przez tą kaniulę i przekazuje obraz narządów wewnętrznych na ekran monitora. Przez kilka innych kaniul wprowadza się instrumenty chirurgiczne które służą do usunięcia wyrostka robaczkowego. Wyrostek jest usuwany przez małe nacięcie, czasami jedno z nich poszerza się w celu wyjęcia wyrostka. Niekiedy po zabiegu zostawia się dren który jest usuwany przed opuszczeniem szpitala.
Jedna z teorii mówi, że w momencie gdy mamy uszkodzenie tkanek i czujemy związany z tym ból unikamy aktywacji danego miejsca żeby go nie podrażniać. Dla przykładu, przecięcie powłok brzusznych podczas operacji powoduje uszkodzenie tkanek, powstaje rana, która przekształca się w bliznę, jednak ten proces trwa jakiś czas. W tym czasie, gdy czujemy ból, odruchowo unikamy aktywowania „tego rejonu” aby nie prowokować bólu. Zaczynamy więc oszczędzać mięśnie brzucha, które stają się z dnia na dzień słabsze.
Bardzo ważnym elementem jest połączenie skóry i powięzi z układem nerwowym. Uszkodzenie (lub blizna) tkanki może to połączenia zaburzać i dawać wrażenie bólowe.
Powstające blizny (nie tylko na brzuchu) mają jeszcze inny sposób oddziaływania na ciało. Może tworzyć się tak zwana aktywna blizna, której cechy to:
- po delikatnym głaskaniu jej powierzchnia staje się wilgotna,
- wykazuje odporność na delikatne rozciąganie,
- podczas ucisku blizny w jamie brzusznej pojawia się bolesny opór.
W obrębie ściany brzucha na której była blizna mięśnie wykazywały nieprawidłowe napięcie, dlatego też wymyślono terapię blizny. Uważa się, że terapia ta ma nie tylko wpływ mechaniczny na bliznę, ale także wpływa na jej połączenie z układem nerwowym.
Okazuje się, że mięśnie po stronie blizny podczas aktywnego ruchu wykazują asymetrię w porównaniu do strony przeciwnej (bez blizny). Asymetria ta polega na zmniejszeniu napięcia i mniejszym aktywowaniu mięśni.
13 badanych (11 wyrostków, 2 cc) , 13 osób grupa kontrolna. Elektromiografia powierzchniowa SEMG.
All patients with active scar in the abdominal region suffered from chronic low back pain with no sign of any nerve Root involvement.
Wszyscy pacjenci z aktywną blizną w okolicy brzucha cierpieli na przewlekły ból krzyża bez wskazania na korzenie nerwowe.
Badanie przeprowadzano elektromiografem, elektrody powierzchniowe umieszczono obustronnie na podbrzusznej części mięśnia prostego brzucha oraz na erectores spinae w odcinku piersiowo-lędźwiowym
SEMG badano podczas ruchu unoszenia głowy w pozycji leżącej.
Po badaniu SEMG czynne blizny byli leczeni technikami tkanek miękkich (we wszystkich zastosowano delikatny nacisk ręczny kierunki i warstwy ograniczeń tkanek miękkich i trzymany do momentu wystąpienia zjawiska uwalniania). Po leczeniu powtórzono SEMG. Testy porównano z grupą kontrolną, oraz między p i l stroną – wynik był statystycznie istotny.
Wyniki:
Wszyscy pacjenci zgłaszali zmniejszenie bólu pleców bezpośrednio po leczeniu.
W mięśniu prostym stwierdzono zwiększoną aktywność SEMG m. prosty brzucha po stronie aktywnej blizny w 6 przypadkach i po przeciwnej stronie w 7 przypadkach. średnia różnica między prawicą a lewicą wynosiła 28,6%.Zaraz po zabiegu ta asymetria zmniejszyła się istotnie u 7 pacjentów, wzrosła u 1 pacjenta i pozostał niezmieniony u 5 pacjenci. Średnia różnica amplitudy pomiędzy prawą i lewą stroną przed leczeniem blizn wynosiła 28,6%, a po leczeniu blizny 22,8%.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19524851/
