Dyskineza łopatki
Łopatka to parzysta, trójkątna kość osadzona na plecach na odcinku piersiowym kręgosłupa. Zbudowana jest z 3 brzegów:
- Górnego,
- Przyśrodkowego,
- Bocznego.
Łopatka osadzona jest na klatce piersiowej i stabilizowana na niej, za pomocą mięśni. Jej połączenie z klatką piersiową (żebrami) nie jest stawem, choć mówi się tu o „stawie funkcjonalnym”. W prawidłowych warunkach kąt górny łopatki znajduje się na wysokości 3 kręgu piersiowego, a kąt dolny na wysokości 7 kręgu piersiowego.
Kość ta stabilizowana jest jedynie za pomocą mięśni, dlatego ich prawidłowe napięcie i siła są bardzo ważne w jej ułożeniu. Łopatka stabilizowana jest przez:
- Od góry: mięsień czworoboczny (pośrednio), dźwigacz łopatki, łopatkowo-gnykowy?
- Od strony przyśrodkowej: mięsień równoległoboczny, czworoboczny,
- Od dołu: mięsień czworoboczny, najszerszy grzbietu (pośrednio),
- Od strony bocznej: mięsień zębaty przedni.
Kiedy ustawienie łopatki jest nieprawidłowe ?
Do zaburzenia ustawienia łopatki dochodzi wtedy, gdy jej widoczne elementy nie są ustawione symetrycznie z drugą łopatką. Może więc być:
- uniesiona do góry, lub opuszczona w dół,
- nadmiernie przybliżona do kręgosłupa, lub od niego oddalona,
- zrotowana do wewnątrz, lub na zewnątrz.
W takim przypadku często możemy dostrzec, że jeden bark ustawiony jest niżej niż drugi. Czasami pojawia się słyszalne klikanie/przeskakiwanie w rejonie między łopatką a żebrami. Dodatkowym problemem może być zaburzenie ruchomości łopatki, która bierze udział w ruchach ręki takich jak odwodzenie, czy zgięcie. Podczas odwodzenia ręki (sięganie ręką nad głowę) ruch dzielony jest umownie na 3 etapy:
- Etap 0-60* ruch zachodzi w stawie ramiennym,
- Etap 60-120* ruch zachodzi właśnie w „stawie łopatkowo żebrowym”,
- Etap >120* to aktywacja kręgosłupa.
Nieprawidłowe ustawienie łopatki lub też zaburzenia mięśniowe mogą utrudniać ten ruch.
Dyskineza łopatki – konsekwencji.
Przykrych konsekwencji dyskinezy jest kilka:
- Nieprawidłowe napięcie mięśniowe prędzej czy później generuje ból, który pacjenci określają jako:
„ból między łopatkiami”, ból wchodzący pod łopatkę”.
- Zaburzenia pracy i ustawienia kręgosłupa piersiowego.
- Dolegliwości splotu ramiennego- takie jak ból i drętwienie barku.
- Zaburzenia ruchu w stawie ramiennym.
- Ból ramienia poprzez konflikt w stawie ramiennym.
Dyskineza łopatki- diagnostyka.
Diagnostyka obejmuje:
- Wzrokowa ocenę ustawienia łopatki wobec punktów referencyjnych,
- Testy mięśni stabilizujących łopatkę,
- Testy specyficzne, takie jak
Scapular retraction test - Scapular assistance test
- Lateral scapular Slide test (LSST)
- Isometric Scapular Pinch test
- Scapular Load test
- Wall pushup test.
Ważnym mięśniem stabilizującym łopatkę jest mięsień zębaty przedni. Oto przykładowe ćwiczenia do wzmacniania tego mięśnia.
Mięsień czworoboczny – kolejny ważny stabilizator łopatki.
