Budowa i funkcja łąkotki.
Łąkotka to niewielka struktura zbudowana z tkanki chrzęstnej. Ma kształt półksiężyca i znajduje się w kolanie pomiędzy kością udową a piszczelową. W każdym kolanie znajdują się dwie łąkotki: przyśrodkowa – znajdująca się po wewnętrznej stronie kolana, oraz boczna- znajdująca się po bocznej stronie. Łąkotki przesuwają się podczas ruchów kolana zarówno zgięcia i wyprostu, jak i podczas rotacji. To często kombinacja tych ruchów połączona z obciążeniem nogi powoduje uraz.
Łąkotki pełnią w kolanie bardzo ważne funkcje:
- absorbują przeciążenia generowane podczas ruchu,
- poprawiają stabilność kolana,
- poprawiają grę stawową kolana usprawniając ruchy kolana.
Uszkodzenie łąkotki- objawy.
Najczęściej do uszkodzenia łąkotki dochodzi przy specyficznych sytuacjach jak na przykład aktywność sportowa. Czasem jednak może się to wydarzyć w takich błahych przypadkach jak wykonanie siadu tureckiego. Możemy wtedy zaobserwować specyficzne objawy takie jak:
- Ból- w zależności od tego czy doszło do uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej, czy bocznej ból będzie zlokalizowany odpowiednio od środka, lub po stronie bocznej kolana.
- Zablokowanie- czasami zdarza się, że uszkodzona łąkotka „blokuje” kolano, wtedy pacjent boi się, nie jest w stanie go wyprostować i utrzymuje je w komfortowej dla niego pozycji.
- Chrupanie, przeskakiwanie- nieprawidłowo ustawiona łąkotka może ocierać o inne elementy dając wrażenie chrupania. Innym problemem może być sytuacja w której oderwana część łąkotki na przykład róg tylny oderwał się i przemieścił.
- Niestabilność i uciekanie- ból i strach powodują, że kolano jest zupełnie inaczej odczuwane, co sam pacjent określa jako strach przed wypadnięciem kolana.
- Obrzęk- po urazie kolano może spuchnąć.
Uszkodzenie łąkotki- diagnostyka.
Aby prawidłowo zdiagnozować problem należy przeprowadzić badanie potwierdzające, że doszło do urazu łąkotki, a nie innej struktury. W tym celu przeprowadza się badanie kliniczne i obrazowe.
Badanie kliniczne to po prostu testy, które wykonuje się w gabinecie lekarskim/fizjoterapeutycznym w celu sprawdzenia czy doszło do uszkodzenia łąkotki. Do takich testów należą na przykład:
- test Apleya,
- test Payra,
- test Childressa,
- test Cabota,
- test Bohlera–Kromera,
- test Bragarda,
- test McMurraya.
Kolejnym etapem jest badanie obrazowe i jest to USG oraz rezonans magnetyczny. Trzeba jednak zaznaczyć, że badanie USG nie jest w stanie dokładnie zobrazować całej łąkotki.
Uszkodzenie łąkotki – rodzaj urazu.
Szkodzeni łąkotki może zachodzić w różnym kierunku i płaszczyźnie co mocno wpływa na możliwości regeneracji i/lub metody leczenia operacyjnego.
Pęknięcie łąkotki– może wystąpić w wyniku zbyt dużego obciążenia, a także z powodu sumujących się przeciążeń na przykład podczas biegania, czy skakania. Tego typu uraz leczy się:
-Zachowawczo- bez operacji.
-Operacjyjnie wykonując szycie łąkotki. Rehabilitacja w tym przypadku jest bardziej wymagająca, kolano musi być odciążone i w początkowej fazie ogranicza się pewne ruchy. Metoda ta jednak w większym stopniu zapewnia stabilność kolana i chroni przed wystąpieniem późniejszych problemów.
-Operacja obejmująca usunięcie fragmentu łąkotki. W tym wypadku pacjent nieco łagodniej przechodzi okres rehabilitacji co jest niewątpliwie plusem. Minusem jednak jest to, że usunięcie fragmentu łąkotki zmniejsza stabilność kolana i jak pokazują badania osoba taka w większym stopniu narażona jest w późniejszym okresie na wystąpienie zmian zwyrodnieniowych kolana.
-Implant łąkotkowy.
To którą opcję wybrać musimy uzgodnić z lekarzem i zależy to między innymi od:
- ustawienia pękniętego fragmentu,
- tego czy występuje ból,
- czy mamy zmniejszony zakres ruchu,
- czy kolano się blokuje,
Czy pęknięta łąkotka musi być szyta ?
Nie każde pęknięcie wymaga szycia lecz w dużej mierze zależy to od rozległości urazu. Niektóre pęknięcia mogą być leczone zachowawczo – to znaczy odpowiednio dobraną rehabilitacją.
Urazy towarzyszące.
Często bywa tak, że podczas urazu kolana dochodzi do uszkodzenia wielu struktur, to znaczy, że nie dochodzi tylko do pęknięcia łąkotki, ale także do zerwania więzadła na przykład krzyżowego przedniego (ACL). W takim wypadku kolano leczone jest „na raty”- najpierw wykonuje się operację łąkotki i przeprowadza jej rehabilitację, a następnie zajmuje się uszkodzonym więzadłem.
