Mianem uszkodzenia SLAP (Superior Labrum Anterior Posterior) określa się uszkodzenie obrąbka stawowego panewki łopatki. Obrąbek to łącznotkankowa struktura wyścielająca brzeg panewki stawu ramiennego w celu pogłębienia go i zwiększenia jego stabilizacji. Do górnej części obrąbka wnika i przykleja się ścięgno głowy długiej bicepsa, dlatego też uszkodzenia obrąbka często łączą się z patologią głowy długiej bicepsa.
Uszkodzenie typu SLAP- przyczyny.
Do przyczyn występowania urazu zalicza się kumulujące się przeciążenia, lub nagłe wypadki. Nieprawidłowa technika ćwiczeń, nadmierne obciążenia mogą powodować kumulowanie się przeciążeń szczególnie w obrębie ścięgna głowy długiej bicepsa. Po jakimś czasie przeciążone ścięgno może w końcu doprowadzić do uszkodzenia zmienionego przeciążeniami obrąbka. Duże znaczenie mają tutaj sporty wykonujące ruchy rękami powyżej barku takie jak: rzucanie (oszczep, miotacz), siatkówka, kajakarstwo. Inną przyczyną może być zastosowanie zbyt dużej siły przy jednoczesnym nieprawidłowym ustawieniu ramienia. Nadmierna siła doprowadza wówczas do wyrwania przytwierdzonego do panewki obrąbka. Tego typu sytuacje to na przykład mocne pociągnięcie za rękę (np. przez dużego psa, próba złapania się podczas upadania).
Uszkodzenia obrąbka dzieli się na kilka typów:
I – zwyrodnienie lub wystrzępienie obrąbka stawowego bez niestabilności;
II – najczęściej spotykany polega na oderwaniu się górnej części obrąbka od panewki;
III – uszkodzenie typu „rączki od wiadra” z pozostawieniem części ścięgna i obrąbka przyłączoną do panewki;
IV – pęknięcie typu „rączki od wiadra” rozszerzające się na ścięgno mięśnia dwugłowego.
Objawy
- Ból barku, szczególnie podczas czynności z rękami w górze,
- Ograniczony zakres ruchu, szczególnie rotacji wewnętrznej,
- Osłabienie siły mięśni stabilizujących łopatkę,
- Czasem słyszalne jest przeskakiwanie/ klikanie.
Diagnostyka SLAP
Uszkodzenie obrąbka stawowego może być mylone z patologią stożka rotatorów, oraz głowy długiej bicepsa. Do badania diagnostycznego włączamy:
- Palpację okolicy podbarkowej,
- Anterior drawer test,
- Shoulder Apprehension test,
- Badania obrazowe: rtg w celu wykluczenia innych urazów, rezonans magnetyczny.
Uszkodzenie obrąbka – leczenie.
Kolejność naprawy jest następująca. Najpierw chirurg ocenia rozległość urazu. Brzeg obrąbka, często postrzępiony, jest „oczyszczany”. Następnie odsłania się górną i tylną górną krawędź panewki i przygotowuje się za pomocą golarki i/lub łyżeczki. Miejsca wierteł kotwicznych bez węzłów są umieszczane na obrzeżu panewki stawowej. Typowa naprawa obejmuje trzy do czterech kotew bez węzłów, rozmieszczonych w odstępach około 4 do 6 mm. Szwy przechodzą tylko przez obrąbek, pozostając z boku do włókien ścięgna mięśnia dwugłowego, aby uniknąć pochwycenia lub uduszenia ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia.
Ważne jest, aby unikać uchwycenia lub spowodowania urazu górnego aspektu torebki, aby uniknąć pooperacyjnego zwłóknienia w zachyłku górnym. Po naprawie biceps jest ponownie oceniany pod kątem ruchomości, aby upewnić się, że nie jest nadmiernie ograniczony podczas odwodzenia i rotacji zewnętrznej. Szczególną uwagę zwraca się na to, aby w porównaniu z oceną przedoperacyjną nie doszło do utraty rotacji zewnętrznej. W ramieniu rzucającego powszechnie uważa się, że „za luźno” jest lepsze niż „za ciasno”.
Uszkodzenie obrąbka – rehabilitacja.
W okresie pooperacyjnym ramię umieszcza się w temblaku na 3 do 4 tygodni. Dozwolona jest rotacja wewnętrzna, jak również rotacja zewnętrzna do pozycji neutralnej, 0 stopni, w tygodniach 2-4. Dodatkowo dozwolone jest odwodzenie prawe stawu ramiennego do 90 stopni w płaszczyźnie łopatki. Noszenie temblaka kończy się po 4 tygodniach z zastosowaniem terapii biernego zakresu ruchu i rozciągania torebki tylnej. Po 6 tygodniach dozwolona jest pasywna rotacja zewnętrzna z odwodzeniem. Po 3 miesiącach pacjent może rozpocząć aktywne wzmacnianie ciężarami. Powrót do aktywności sportowej jest dozwolony między 3 a 6 miesiącem, z wyjątkiem sportów rzucanych, które powracają na podstawie postępów w programie rzutów.
Ćwiczenia bierne mogą pomóc w poprawieniu zakresu ruchomości. Oto kilka przykładowych ćwiczeń.
Bark znajdujący się w temblaku przez kilka tygodni (4) powoduje osłabienie łopatki. Warto jest ćwiczyć mięśnie stabilizujące łopatkę – w tym przypadku mięsień zębaty przedni.
