Stopa- to połączenie wielu kości, dlatego też znajduje się tam dużo więzadeł. Jednym z nich jest więzadło skokowo-strzałkowe przednie (ATFL) stabilizujące boczny przedział stawu skokowego.
Przyczepia się ono do przedniej krawędzi kostki bocznej kości strzałkowej i biegnie w kierunku szyjki kości skokowej. Główną funkcją jest przeciwdziałanie odwróceniu i zgięciu podeszwowemu stawu skokowego- to właśnie podczas takiego ruchu najczęściej dochodzi do zerwania tego więzadła. ATFL jest najsłabszym z bocznych więzadeł, pewnie dlatego to ono ulega urazom najczęściej. Mechanizm urazu wygląda najczęściej tak, że obciążona stopa przetacza się na brzeg boczny, a następnie dochodzi do dalszego przesunięcia środka ciężkości na zewnątrz, powodując zbyt duże obciążenie dla ATFL.
Badanie
- Obserwacja – obserwacja poruszania się pacjenta, tego jak stawia stopę i czy w ogóle może ją obciążyć. Co zgłasza podczas chodzenia, co sprawia mu trudność, gdzie boli. Obserwujemy także opuchliznę, zaczerwienienie itp.
- Badanie palpacyjne (dotykiem) – terapeuta sprawdza, czy przyczepy więzadła są tkliwe. Sprawdzamy także pozostałe więzadła, oraz inne struktury jak ścięgna i nerwy.
- Zakres ruchu– terapeuta sprawdza w jakim stopniu pacjent może wykonać każdy ruch, zarówno czynnie, jak i biernie.
- Testy specjalne: Test szuflady przedniej- badający stabilizuje obie kości podudzia pacjenta jedną ręką, a drugą ręką ustawia stopę w zgięciu podeszwowym 20* i pociąga kość skokową do przodu. Dodatni wynik testu jest wtedy, gdy ruch w stawie jest większy niż 5 mm. w porównaniu z nogą zdrową. W pierwszym okresie po urazie, ból i obrzęk może nieco fałszować test dlatego zaleca się wykonać go 4-5 dni po urazie. Talar tilt test- jedną ręką terapeuta stabilizuje kość piętową, natomiast drugą wykonuje ruchy kością skokową (w zgięciu podeszwowym) w kierunku supinacji stopy. Zwiększenie zakresu ruchu o 5-10* wskazuje na uszkodzenie.
Stopnie uszkodzenia:
- stopień – niewielkie uszkodzenie ATFL, minimalny obrzęk, punktowa tkliwość w miejscu przyczepu, niewielka niestabilność lub jej brak.
- stopień – znaczne uszkodzenie ATFL, zwiększony obszar bolesności na kostce bocznej, bolesnych chód, lub niezdolność do chodzenia, obrzęk spowodowany rozdarciem torebki stawu.
- stopień- całkowite rozerwanie ATFL z możliwym uszkodzeniem CFL. Rozszerzony obrzęk dochodzący do ścięgna Achillesa, niezdolność do poruszania się, tkliwość bocznych i przyśrodkowych elementów stawu skokowego.
Czy robić RTG ?
Przy większych urazach zachodzi ryzyko wystąpienia złamania, dlatego też czasami zaleca się wykonanie badania RTG. O tym kiedy to zrobić mówi tzw. Ottawa ankle rulet, która mówi, że badania obrazowe należy wykonać jeśli:
- Występuje tkliwość nad kostką przyśrodkową, boczną, kością łódkowatą i/lub podstawą 5 kości śródstopia,
- Chory nie jest w stanie obciążyć nogi
- Tkliwość rozciąga się na 6 cm w górę od obu kostek.
Terapia
Fizjoterapia jest bardzo pomocna w tego typu urazach, gdyż wspomaga proces gojenia tkanek i dba o jego prawidłowy przebieg, a także chroni więzadło przed dalszym uszkodzeniem.
Uszkodzenie 1 i 2 stopnia:
- Zmodyfikowanie aktywności fizycznej w taki sposób aby nie powodować dalszego uszkadzania więzadła
- Obciążanie zgodnie z tolerancją bólu
- Stosowanie lodu, kompresji, tapingu, pozycji ułożeniowych w celu redukcji opuchlizny,
- Leki przeciwzapalne,
- Aktywny ruch w zakresie bez bólowym.
- Terapia tkanek miękkich,
Uszkodzenie 3 stopnia
W przypadku podejrzenia uszkodzenia 3 typu należy zabezpieczyć pacjenta Ortezą i poinstruować jak należy się poruszać. Konieczna jest konsultacja lekarska i wykonanie rezonansu magnetycznego w celu potwierdzenia zerwania.
