Stopa- to połączenie wielu kości, dlatego też znajduje się tam dużo więzadeł. Jednym z nich jest więzadło skokowo-strzałkowe przednie (ATFL) stabilizujące boczny przedział stawu skokowego.
Przyczepia się ono do przedniej krawędzi kostki bocznej kości strzałkowej i biegnie w kierunku szyjki kości skokowej. Główną funkcją jest przeciwdziałanie odwróceniu i zgięciu podeszwowemu stawu skokowego- to właśnie podczas takiego ruchu najczęściej dochodzi do zerwania tego więzadła. ATFL jest najsłabszym z bocznych więzadeł, pewnie dlatego to ono ulega urazom najczęściej. Mechanizm urazu wygląda najczęściej tak, że obciążona stopa przetacza się na brzeg boczny, a następnie dochodzi do dalszego przesunięcia środka ciężkości na zewnątrz, powodując zbyt duże obciążenie dla ATFL.
Badanie
- Obserwacja – obserwacja poruszania się pacjenta, tego jak stawia stopę i czy w ogóle może ją obciążyć. Co zgłasza podczas chodzenia, co sprawia mu trudność, gdzie boli. Obserwujemy także opuchliznę, zaczerwienienie itp.
- Badanie palpacyjne (dotykiem) – terapeuta sprawdza, czy przyczepy więzadła są tkliwe. Sprawdzamy także pozostałe więzadła, oraz inne struktury jak ścięgna i nerwy.
- Zakres ruchu– terapeuta sprawdza w jakim stopniu pacjent może wykonać każdy ruch, zarówno czynnie, jak i biernie.
- Testy specjalne: Test szuflady przedniej- badający stabilizuje obie kości podudzia pacjenta jedną ręką, a drugą ręką ustawia stopę w zgięciu podeszwowym 20* i pociąga kość skokową do przodu. Dodatni wynik testu jest wtedy, gdy ruch w stawie jest większy niż 5 mm. w porównaniu z nogą zdrową. W pierwszym okresie po urazie, ból i obrzęk może nieco fałszować test dlatego zaleca się wykonać go 4-5 dni po urazie. Talar tilt test- jedną ręką terapeuta stabilizuje kość piętową, natomiast drugą wykonuje ruchy kością skokową (w zgięciu podeszwowym) w kierunku supinacji stopy. Zwiększenie zakresu ruchu o 5-10* wskazuje na uszkodzenie.
Stopnie uszkodzenia:
- stopień – niewielkie uszkodzenie ATFL, minimalny obrzęk, punktowa tkliwość w miejscu przyczepu, niewielka niestabilność lub jej brak.
- stopień – znaczne uszkodzenie ATFL, zwiększony obszar bolesności na kostce bocznej, bolesnych chód, lub niezdolność do chodzenia, obrzęk spowodowany rozdarciem torebki stawu.
- stopień- całkowite rozerwanie ATFL z możliwym uszkodzeniem CFL. Rozszerzony obrzęk dochodzący do ścięgna Achillesa, niezdolność do poruszania się, tkliwość bocznych i przyśrodkowych elementów stawu skokowego.
Czy robić RTG ?
Przy większych urazach zachodzi ryzyko wystąpienia złamania, dlatego też czasami zaleca się wykonanie badania RTG. O tym kiedy to zrobić mówi tzw. Ottawa ankle rulet, która mówi, że badania obrazowe należy wykonać jeśli:
- Występuje tkliwość nad kostką przyśrodkową, boczną, kością łódkowatą i/lub podstawą 5 kości śródstopia,
- Chory nie jest w stanie obciążyć nogi
- Tkliwość rozciąga się na 6 cm w górę od obu kostek.
Terapia
Fizjoterapia jest bardzo pomocna w tego typu urazach, gdyż wspomaga proces gojenia tkanek i dba o jego prawidłowy przebieg, a także chroni więzadło przed dalszym uszkodzeniem.
Uszkodzenie 1 i 2 stopnia:
- Zmodyfikowanie aktywności fizycznej w taki sposób aby nie powodować dalszego uszkadzania więzadła
- Obciążanie zgodnie z tolerancją bólu
- Stosowanie lodu, kompresji, tapingu, pozycji ułożeniowych w celu redukcji opuchlizny,
- Leki przeciwzapalne,
- Aktywny ruch w zakresie bez bólowym.
- Terapia tkanek miękkich,
Uszkodzenie 3 stopnia
W przypadku podejrzenia uszkodzenia 3 typu należy zabezpieczyć pacjenta Ortezą i poinstruować jak należy się poruszać. Konieczna jest konsultacja lekarska i wykonanie rezonansu magnetycznego w celu potwierdzenia zerwania.
Ograniczenie ruchomości stopy po operacji.
Po przeprowadzonej operacji najczęściej zalecane jest unieruchomienie kończyny. Rodzaj unieruchomienia (gips, szyna, orteza) zależy oczywiście od rodzaju operacji, natomiast bardzo często po okresie unieruchomienia pacjent ma ograniczone ruchy, to znaczy, nie może poruszyć stopą do góry i/lub w dół. Ograniczone ruchy mogą powodować ból, dyskomfort, a nawet utrudniać czynności dnia codziennego jak na przykład chodzenie.
Oto kilka przykładowych ćwiczeń na poprawę ruchomości stopy.
