Rwa kulszowa czyli ucisk na korzenie nerwowe na poziomie 4 i 5 kręgu lędźwiowego potrafi sprawić wiele kłopotów. Ból kręgosłupa promieniujący do nogi, drętwienie, problemy z pochylaniem się to tylko nieliczne efekty ucisku na nerw. Zdaża się jednak, że podobne dolegliwości pochodzą z innego źródła, jednym z nich jest ucisk na nerw kulszowy przez mięsień gruszkowaty.
Mięsień gruszkowaty (musculus piriformis) to krótki mięsień biegnący po stronie pośladkowej od kości krzyżowej do wyniosłości kości udowej, czyli krętarza większego. Właśnie w jego okolicy przechodzi nerw kulszowy (sciatic nerve), który biegnie do kończyny dolnej. Przebieg tego nerwu może mieć jednak różną drogę, najczęściej bo w 88% nerw wychodzi pod mięśniem gruszkowatym. Jeżeli ten mięsień będzie zbyt mocno napięty może spowodowac ucisk na nerw, a co za tym idzie różne dolegliwości, podobne do tych pochodzących z przepuklin kręgosłupa- może być więc mylony z dyskopatią. W takim wypadku rehabilitacja polega na rozluźnianiu tego mięśnia. Rozciąganie, masaż tkanek głębokich, igłowanie- to tylko niektóre techniki z którymi możesz się spotkać w gabinecie rehabilitacji. Trzeba jednak zadać sobie pytanie: „Dlaczego ten mięsień się napina” i wykluczyć przyczynę. Może to być nieprawidłowe ustawienie kości krzyżowej, różnica w długości nóg, czy złe ustawienie kończyny dolnej. Należy wtedy przebadać całą sylwetkę i działać holistycznie.
Odmienny przebieg mięśnia gruszkowatego.
Czasami zdarza się jednak, że nerw kulszowy układa się odmiennie niż wyżej wymieniony przykład. Badania pokazały, że:
- u 11% ludzi część nerwu przechodzi pod nim, natomiast druga część przechodzi przez środek mięśnia gruszkowatego,
- u 0.86% część nerwu przechodzi nad nerwem, a część pod okalając go jak widełki,
- u 0.13% nerw przechodzi przez mięsień przebijając jego włókna.
Taka sytuacja stwarza największe prawdopodobieństwo ucisku na nerw, a co za tym idzie dolegliwości bólowych kręgosłupa.
Nie tylko nerw kulszowy.
Opowiadając o nerwie kulszowym należy zaznaczyć, że nie jest to jedyny długi nerw w tym rejonie ! W okolicy kości krzyżowej przed mięśniem gruszkowatym, parzyście, po prawej i lewej stronie znajduje się splot krzyżowy, czyli najprościej mówiąc plątanina nerwów wychodzących z kręgosłupa. Jednym z nerwów tego splotu jest wymieniony wcześniej nerw kulszowy, natomiast do długich nerwów wywodzących się z tego rejonu zaliczamy także:
- nerw skórny tylny uda,
- nerw pośladkowy górny i dolny,
- nerw guziczny,
- nerw sromowy.
W zasadzie każdy z tych nerwów może być drażniony przez sąsiednie struktury takie jak mięsień, czy więzadło.
Zespół mięśnia gruszkowatego- leczenie.
Niewątpliwie pierwszym krokiem w drodze do wyleczenia bólu pleców spowodowanego przez mięsień gruszkowaty jest ustalenie przyczyny jego nadmiernego napięcia. Jeżeli już wyeliminujemy ten problem nie pozostaje nic innego jak rozluźnienie mięśni, zwolnienie ucisku na nerw i poprawienie ślizgu tego nerwu. Jest to możliwe na wiele sposobów:
- Różne formy masażu, w tym masaż tkanek głębokich. Jest to technika pozwalająca dotrzeć nawet do głęboko położonych mięśni i je rozluźnić.
- Suche igłowanie, to rozbijanie punktów spustowych (nadmiernie napiętych miejsc w mięśniu) za pomocą igły stosowanej przy akupunkturze. Nie ma to jednak nic wspólnego z medycyną wschodu, a polega jedynie na mechanicznym „rozbiciu” konkretnego punktu.
- Rozluźnianie powięziowe, to techniki stosowane bezpośrednio na powięź, czyli tkankę łączną utrzymującą poszczególne elementy ciała w całości.
- Kinesiotaping, to specjalne taśmy wykazująca mechaniczne podobieństwo do skóry, które są naklejane na ciało. Ich zadaniem będzie tutaj zmniejszenie napięcia mięśnia.
- Relaksacja poizometryczna, jest to forma rozluźniania mięśnia po uprzednim skurczu izometrycznym.
- Rozciąganie, którego zadaniem jest zwiększenie długości mięśnia.
- Techniki neurodynamiczne, czyli polegające na wykonaniu ślizgu danego nerwu względem sąsiednich tkanek w celu zmniejszenia nacisku przez nie.
Podsumowanie.
Mięsień gruszkowaty przechodzący w okolicy kości krzyżowej ma tendencję do uciskania na nerw kulszowy, a co za tym idzie do powstawania bólu w okolicy dolnego odcinka kręgosłupa. Szczególna sytuacja ma miejsce gdy ten mięsień jest zbyt mocno napięty, lub gdy nerw przechodzi przez środek brzuśca. Jedną ze strategii leczenia tego typu schorzeń są zabiegi rozluźniające wymieniony wyżej mięsień , oraz poprawiające „ślizg” nerwu kulszowego względem sąsiednich tkanek.
